ଆସନ୍ତୁ ସମସ୍ତ ଶକ୍ତିପୀଠ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା

ବଡ଼ ଖବର ବ୍ୟୁରୋ: ଦେବୀ ସତୀ ଓ ଭଗବାନ ଶିବ ସମାନ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ମୁଦ୍ରାର ଦୁଇ ପାର୍ଶ୍ୱ । ଉଭୟଙ୍କର କାହାଣୀ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଯଜ୍ଞରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସୃଷ୍ଟି କର୍ତ୍ତା ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦକ୍ଷ ପ୍ରଜାପତି ବିଶ୍ୱଶାନ୍ତି ପାଇଁ ଏକ ଯଜ୍ଞର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ । ଏହି ଯଜ୍ଞରେ ମୁନି ଋଷି ସହ ସମସ୍ତ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ସହିତ ତ୍ରିଦେବଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦୁଇ ଦେବ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ । ଯଜ୍ଞର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଶାନ୍ତି ବଜାୟ ରଖିବା । ହେଲେ ସତୀଙ୍କୁ ଏହି ଯଜ୍ଞକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇ ନଥିଲା । ଏନେଇ ସତୀ ମହାଦେବଙ୍କୁ ଅବଗୋତ ମଧ୍ୟ କରାଇଥିଲେ । ଏବଂ ଯଜ୍ଞକୁ ଯିବା ପାଇଁ ମହାଦେବଙ୍କ ନିକଟରେ ଜିଦ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ମହାଦେବ ବିନା ନିମନ୍ତ୍ରଣରେ ଯିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ । ଯେହେତୁ ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ଯଜ୍ଞ କରାଯାଉଥିଲା, ତେଣୁ ମା’ ସତୀ ବାରମ୍ବାର ଏହି ଯଜ୍ଞକୁ ଯିବା ପାଇଁ ଜିଦ ଧରିଥିଲେ । ଶେଷରେ ମହାଦେବ ମାତା ସତୀଙ୍କୁ ଏହି ଯଜ୍ଞକୁ ଯିବା ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ ।

ଅନୁମତି ପରେ ବହୁତ ଖୁସିରେ ଯଜ୍ଞସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ ମା’ ସତୀ । ହେଲେ ମା’ଙ୍କୁ ଦେଖି ସମସ୍ତେ ଚକିତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ । କାରଣ ତାଙ୍କୁ ଏହି ଯଜ୍ଞ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଦିଆଯାଇ ନଥିଲା । ହଠାତ ଯଜ୍ଞରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ମା’ଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ ଅପମାନ କରିଥିଲେ । ଯାହା ମା’ଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଷ୍ଟଦାୟକ ଥିଲା । ଏହି ଅପମାନ ଏତେ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଥିଲା ଯେ ମା’ କ୍ରୋଧରେ ଆତ୍ମହୁତି ଦେଇଥିଲେ । ଏସବୁକୁ ଦେଖି ସମସ୍ତେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଚକିତ ହୋଇ ଉଠିଲେ । କାହିଁକିନା ଏ ଖବର ମହାଦେବଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ପରିଣାମ କେତେ ଭୟାନକ ହେବ ତାହା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଅବଗୋତ ଥିଲା । ହେଲେ ବହୁ ଚେଷ୍ଟା ପରେ ମଧ୍ୟ ଏ ଖବର ଯାଇ ମହାଦେବଙ୍କ ନିକଟକୁ ପହଞ୍ଚିଯାଇଥିଲା । ଏହା ପରେ ମହାଦେବ ତାଙ୍କର ଉଗ୍ରରୂପ ଧାରଣ କରି ତାଣ୍ଡବ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

 

ଏସବୁକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ପ୍ରଭୁ ବିଣ୍ଣୁ ଏହାର ସମାଧାନର ବାଟ ଖୋଜିଥିଲେ । ପ୍ରତିଶୋଧ ପରାୟଣ ଶିବଙ୍କ ତାଣ୍ଡବ ଜଗତକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବ ବୋଲି ସତର୍କ ହୋଇ ପ୍ରଭୁ ବିଣ୍ଣୁ ମା’ ସତୀଙ୍କର ଶରୀରକୁ ତାଙ୍କ ସୁଦର୍ଶନ ଚକ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ୫୧ ଖଣ୍ଡ କରିଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଶରୀରର ଅଙ୍ଗ ଏବଂ ଅଳଙ୍କାର ଉପମହାଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ପୃଥିବୀକୁ ଖସିଥିଲା । ଖସିଥିବା ଯାଗା ଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ୫୧ ଶକ୍ତି ପୀଠ । ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ସଂସ୍କୃତି ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ୫୧ ଅକ୍ଷର ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ । ସେପଟେ ପାକିସ୍ତାନ, ନେପାଳ, ତିବତ, ବାଂଲାଦେଶ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ବିଦ୍ୟମାନ ତଥା ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଏହାର ଅଖଣ୍ଡ ରୂପରେ ଭାରତକୁ ପ୍ରତିନଧିତ୍ୱ କରୁଛନ୍ତି ।

 

ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ମିଶ୍ରଣକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରନ୍ତି । କାରଣ ୫୧ ଶକ୍ତି ପୀଠର ଅନେକ ଦେବୀଙ୍କର ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ରହିଛି । କେତେକ ପୀଠ ଶହଶହ ଶତାବ୍ଦୀ ପୁରୁଣା, ଏବଂ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକ ଏହାକୁ ଜୀବନ୍ତ ରଖିଛନ୍ତି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବୁଟା ମଲ୍ଲିକ ନାମକ ଜଣେ ମେଷପାଳକଙ୍କୁ ଏକ ସାଧୁ ଏକ କୋଇଲା ବ୍ୟାଗ ଉପହାର ଦେଇଥିଲେ । ଯାହା ସମ୍ଭବତ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସବୁଠାରୁ ରୋଚକ କଥାଟି ହେଉଛି ଏହି ବ୍ୟାଗଟି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସୁନାରେ ପରିଣତ ହୋଇଯାଇଥିଲା । କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଇବା ପାଇଁ ମେଣ୍ଡିକାଣ୍ଟକୁ ଖୋଜି ମଲିକ ଅମରନାଥରେ ପବିତ୍ର ଗୁମ୍ପା ଏବଂ ବରଫରେ ନିର୍ମିତ ଶିବଲିଙ୍ଗ ପାଇଥିଲେ । ଅନ୍ୟପଟେ ସମସ୍ତ ଶକ୍ତିପୀଠର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପସ୍ଥାପନା ହୋଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ଯେହେତୁ ସେ ସର୍ବବ୍ୟାପି ଓ ସର୍ବତ୍ର । ଏହା ଛଡ଼ା ତାନ୍ତ୍ରିକ ପାଇଁ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ଶକ୍ତିପୀଠ । ଅଧିକାଂଶ ପୀଠରେ ଭୈରବ ରୂପରେ ଶିବ ରହିଛନ୍ତି ।

ବହୁ ଶକ୍ତିପୀଠ ପାହାଡ ଶିଖରରେ, ଗୁମ୍ଫାରରେ ଏବଂ ଜଳସ୍ରୋତରେ ଅବସ୍ଥିତି । ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରକୃତିର ରହସ୍ୟ ହିଁ ଇଶ୍ୱରଙ୍କୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଥାଏ । ମାୟା, କର୍ମ ଏବଂ ଭୈରବଙ୍କ ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଜଗତରେ ବିଭିନ୍ନ କାହାଣୀ ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ନବରାତ୍ରୀ ହେଲେ ସମସ୍ତ ଦୈବ ପୀଠ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇ ଉଠିଥାଏ । ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନାରେ କମ୍ପି ଉଠିଥାଏ ସମସ୍ତ ଦୈବ୍ୟ ପୀଠ । ତାହାଲେ ଏତ ଥିଲା କିପରି ଦୈବୀ ପୀଠର ସୃଷ୍ଟିର ଗାଥା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ ଆଦି ଶକ୍ତି ପୀଠ ବିଷୟରେ କିଛି ଜାଣିବା । ଆଦି ଶକ୍ତି ପୀଠ କଣ ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ, ବିଭିନ୍ନ ଲୋକ ବିଭିନ୍ନ ମତ ଦେଇଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏହାର ସଠିକ ଉତ୍ତରଟି ହେଉଛି, ମା’ଙ୍କ ଦେହାଂବଶେଷ ଯେଉଁଠି ପଡ଼ିଥିଲା ସେଥିରୁ ହିଁ ଆଦି ଶକ୍ତିପୀଠର ହିଁ ସୃଷ୍ଟି । ଏହାକୁ ହିଁ କୁହାଯାଏ ଆଦିଶକ୍ତି ପୀଠ । ସେପଟେ ବିଶ୍ୱରେ ୧୮ଟି ଆଦିଶକ୍ତିପୀଠ ରହିଛି । ଯେଉଁଠାରେ ଭକ୍ତମାନଙ୍କର ବେଶ ସମାଗମ ହୋଇଥାଏ । ଏଥିରେ ୧୮ ଟି ଅବସ୍ଥାନ ଅଛି ଯାହାକୁ ପ୍ରାୟତ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ ଶକ୍ତିପୀଠ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏଥି ମଧ୍ୟରୁ କାମାକ୍ଷା, ଗୟା ଏବଂ ଉଜୟିନରେ ଥିବା ଶକ୍ତିପୀଠ ଗୁଡ଼ିକ ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । କାରଣ ସେମାନେ ମାତା ଦେବୀଙ୍କର ତିନୋଟି ଗୁରତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗକୁ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଥାଏ । ଦେବୀ ପୂଜାପାଠର ଐତିହାସିକ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଭାରତରେ ରହିଛି । ଆସନ୍ତୁ ଦେଖିବା କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ କଣ ପୀଠ ରହିଛି ।

ପ୍ରଥମ ପୀଠ ହେଉଛି ସାଙ୍କାରୀ ମନ୍ଦିର ଯାହା ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଦ୍ୱିତୀୟରେ କମାସ୍କୀ ଅମନ ମନ୍ଦିର ଯାହା ତାମିଲନାଡ଼ୁ କାଞ୍ଚିପୂରମରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଶ୍ରୀଙ୍କଳା ମନ୍ଦିର ଯାହା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଛାମୁକେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିର ଯାହା କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ଅବସ୍ଥିତି । ଜଗୁଲମ୍ବା ଦେବୀ ଯାହା ତେଲେଙ୍ଗାନରେ ଅବସ୍ଥିତ । ବ୍ରହ୍ମାହ୍ମ ମାଲିକାର୍ଜୁନ ମନ୍ଦିର ଯାହା ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । ସେହିପରି ମହାଲ୍କ୍ଷୀ ମନ୍ଦିର ଯାହାକି ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏକା ବିରକା ମନ୍ଦିର ଯାହା ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ସକାମହାରୀ ମନ୍ଦିର ଯାହା ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । କୁକୁଟେଶ୍ୱର ସ୍ୱାମୀ ମନ୍ଦିର ଯାହା ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । ବିରଜା ମନ୍ଦିର ଯାହା ଯାଜପୁରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ସେହିପରି ଭିମେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । କାମାକ୍ଷା ମନ୍ଦିର  ଗୌହାଟିରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଅଳ୍ପୀ ଦେବୀ ମନ୍ଦିର ଯାହା ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଜ୍ୱାଳାମୁଖି ମନ୍ଦିର ଯାହା ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । ମଙ୍ଗଳା ଗୌରୀ ମନ୍ଦିର ଯାହା ବିହାରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଭିସାଲଖି ମନ୍ଦିର ଯାହା ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଶ୍ରଦ୍ଧାପ୍ରୀତ ମନ୍ଦିର ଯାହା ପାକିସ୍ତାନରେ ଅବସ୍ଥିତ ।