ପ୍ରତିବର୍ଷ ଡ଼ିସେମ୍ବର ୧୦ରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ବିଶ୍ୱ ମାନବ ଅଧିକାର ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଜାତି ,ଧର୍ମ ,ବର୍ଣ୍ଣ ,ଲିଙ୍ଗ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ମୋଳିକ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିବା ହେଉଛି ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଏହି ଦିବସକୁ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ନାଗରିକମାନଙ୍କର ନ୍ୟାୟ, ସ୍ୱାଧୀନତା,ସମାନତା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିର ସମ୍ମାନକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ହେଉଛି ଏହାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ।ତେବେ ଏହାକୁ ଧ୍ୟାନ ରଖି ଭାରତରେ ୬ ଟି ମୋଳିକ ଅଧିକାର ରହିଛି ।
• ସମାନତା ଅଧିକାର
• ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର
• ଶୋଷଣ ବିରୋଧୀ ଅଧିକାର
• ଧର୍ମଗତ ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର
• ସାଂସ୍କୃତିକ ତଥା ଶିକ୍ଷାଗତ ଅଧିକାର
• ସାମ୍ବିଧାନିକ ପ୍ରତିକାର ଅଧିକାର
ପ୍ରତିଟି ରାଜ୍ୟରେ ଏଥିପାଇଁ ମାନବ ଅଧିକାର ଆୟୋଗ ଗଠନ କରାଯାଇଛି । ଓଡ଼ିଶାରେ ୨୦୦୦ ମସିହା ୨୭ ଜାନୁଆରୀରେ ମାନବ ଅଧିକାର ଆୟୋଗ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ଜଷ୍ଟିସ୍ ଡି.ପି. ମହାପାତ୍ର ଏହାର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
